Hoe wrang ook, maar het overlijden van Nelson Mandela komt voor de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma als “een geschenk uit de hemel”.

Dat was de eerste gedachte van Ineke van Kessel, wetenschappelijk medewerker van het Afrika-Studiecentrum in Leiden, toen zij hem donderdagavond op televisie het overlijden bekend zag maken.

De dood van Mandela geeft Zuma extra tijd om de publicatie van een kritisch rapport tegen te houden en het zorgt er ook voor dat alle aandacht de komende weken naar Mandela gaat, aldus Van Kessel.

Het gevecht om het rapport, waarvan al delen zijn uitgelekt, en de toenemende ruzies en verdeeldheid binnen Zuma’s ANC spelen juist in deze dagen.

Rapport ombudsman blokkeren

Zuma kwam deze week politiek in zeer slecht weer, nadat was uitgelekt dat hij met veel overheidsgeld een groot huis in zijn geboortedorp heeft laten beveiligen. “Dat is miljoenen duurder geworden dan verwacht en ook de maatregelen zelf zijn omstreden. Zo is er een zwembad gebouwd dat wordt opgevoerd als reservoir voor bluswater.” Het huis van Zuma is volgens Kessel tien keer duurder dan het huis van Mandela.

De Zuid-Afrikaanse Nationale Ombudsman heeft een rapport over de kwestie opgesteld en zij wil dat publiceren. "Maar Zuma en het ANC doen er alles aan om het rapport onder het tapijt te vegen en stellen dat de veiligheidsmaatregelen geheim zijn en niet publiek mogen worden gemaakt. De rechter heeft hen nu 2 weken de tijd gegeven om die geheime aspecten aan te geven.'' Dat moet volgens Van Kessel volgende week klaar zijn, maar kan nu vertraagd worden.

ANC verscheurd

De deskundige wijst erop dat het hele ANC verscheurd is en dat iedere factie haar eigen draai aan de dood van het idool en symbool zal geven. "Voor Zuma is dit de uitgelezen kans om te benadrukken dat het om de opbouw van de natie en om verzoening gaat en dat men zich niet moet laten afleiden door kleine zaken.''

Volgens Van Kessel zal de gezamenlijke rouw om Mandela nu zorgen voor gesloten rijen. "Iedereen, ook de oppositie, snapt dat het nu niet het moment is om het over corruptie te hebben.''

Regenboogmoment voor Zuid-Afrika

Kessel zegt dat de rouw "een zeldzaam regenboogmoment is voor Zuid-Afrika'', zoals bij het WK-voetbal het geval was. Maar op de lange termijn voorziet Van Kessel oplaaiende politieke strubbelingen en irritatie bij de bevolking.

In het voorjaar zijn er landelijke verkiezingen dus het wordt een spannende tijd voor het land. "Hoewel de magie van Mandela nog tientallen jaren zal voortduren, is het regenboogmoment over enkele maanden wel uitgewerkt.'

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl